दुई खर्बको रासायनिक मल कारखाना स्थापना गर्न ५० लाख बजेट
सरकारले आगामी तीन वर्षभित्रै नेपालमा रासायनिक मल कारखाना खोल्ने घोषणा गरेपनि बजेटमा भने कम प्राथमिकता दिएको छ ।
मल कारखाना स्थापना गर्न झण्डै डेढदेखि दुई खर्ब लगानी अनुमान गरिएको कारखानाका लागि सरकारले आगामी आर्थिक वर्षको बजेटबाट जम्मा ५० लाख रुपैयाँ मात्रै विनियोजन गरेको छ ।
रासायिनक मल कारखाना स्थापनाबारे थप अध्ययन गर्न ५० लाख रुपैयाँ विनियोजन गरिएको अर्थ मन्त्रालय स्रोतले बतायो । ‘नयाँ बेजटमा मल कारखानाका लागि ५० लाख रुपैयाँ बजेट विनियोजन गरिएको छ, यो रकम अध्ययनका लागि हो, आवश्यक परे स्रोतको अभाव हुन्न दिन्नौं,’ मन्त्रालय स्रोतले भन्यो ।
लगानी बोर्डमार्फत परियोजना अघि बढाउन भन्दै उक्त विनियोजित रकम पनि बोर्डले खर्च गर्ने गरी छुट्ट्याइएको छ । जब कि तत्कालीन कृषि, उद्योग र वर्तमान अर्थमन्त्री विष्णु पौडेलले संयुक्तरुपमा प्रधानमन्त्रीलाई बुझाएको अध्ययन प्रतिवेदनमा प्राकृतिक ग्याँस प्रविधिमा आधारित रासायनिक मल कारखाना स्थापनाका लागि सुरुको लगानी एक खर्ब ३ अर्ब र वाटर इलेक्ट्रोसिस प्रविधिमा आधारित कारखानाका लागि एक खर्ब ८९ अर्ब रुपैयाँ लाग्ने उल्लेख छ ।
२०७७ कात्तिक २४ गतेको मन्त्रिपरिषद्को बैठकले नेपालमा रासायनिक मल कारखाना स्थापनाको प्रारम्भिक अध्ययन गर्न अर्थमन्त्रीको संयोजकत्वमा, उद्योग वाणिज्य तथा आपूर्तिमन्त्री र कृषि तथा पशुपन्क्षी विकासमन्त्री रहेको समिति गठन गरेको थियो । उक्त समितिले ६ महिना लामो अध्ययन गरेर चैत्र एक गते नेपालमा प्राकृतिक ग्याँस प्रविधिमा आधारित रासायनिक मल कारखाना स्थापना र सञ्चालन गर्न सकिने प्रतिवेदन प्रधानमन्त्रीलाई पेस गरेको थियो ।
नेपालमा वार्षिक करीब ८ लाख मेट्रिक टन मलको माग रहेको र बालीको विविधीकरणको आधारमा रासायनिक मलको उपयोग विधि र परिणामसमेत बढाउँदा रासायनिक मलको सम्भावित माग केही वर्षमा करिब २० लाख मेट्रिकसम्म हुने अनुमान उक्त प्रतिवेदनले गरेको थियो ।